Araç kazalarından sonra, onarım görmüş bir aracın piyasa değeri genellikle düşer. Bu değer düşüklüğüne “değer kaybı” denir ve bu kayıp, bir tazminat olarak talep edilebilir. Ancak değer kaybının doğru bir şekilde hesaplanması, karmaşık bir süreçtir. Değer kaybı hesaplama sürecinde dikkate alınan faktörler, kullanılan formüller ve örnek hesaplamalar, konuyu daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.
1. Değer Kaybı Hesaplanırken Dikkate Alınan Faktörler
Değer kaybı hesaplamasında birden fazla değişken göz önünde bulundurulur. Bunlar:
- Aracın Yaşı: Aracın model yılı ile ilgili mevzuatta bir kısıtlama bulunmakla birlikte yüksek modelli araçlarda değer kaybı düşük modelli araçlara göre daha yüksek olur.
- Aracın Kilometresi: Düşük kilometreli araçlarda değer kaybı daha fazla olabilir, çünkü araç ne kadar az kullanılmışsa piyasa değeri o kadar yüksektir.
- Hasarın Niteliği ve Boyutu: Araçta meydana gelen hasarın büyüklüğü ve hasar gören parçalar (kaporta, şasi gibi kritik bileşenler) hesaplamada önem taşır.
- Aracın Markası ve Modeli: Lüks ve prestijli markalar genellikle daha fazla değer kaybına uğrar.
- Onarımın Kalitesi: Onarımda kullanılan parçaların orijinal olup olmaması, işlemlerin yetkili servis tarafından yapılıp yapılmaması gibi unsurlar da hesaplamayı etkiler.
2. Değer Kaybı Hesaplama Formülleri
Türkiye’de sigorta şirketleri ve mahkemeler, değer kaybı hesaplamasında belirli formülleri kullanır. Bunlardan en yaygını Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın ekinde belirlenen formüldür. Ancak Anayasa Mahkemesi’nce verilen kararlar (17.07.2020 tarih ve E.2019/40, K.2020/40 sayılı ve 29/12/2022 tarih, E:2021/82, K:2022/167 sayılı kararlar) nedeniyle değer kaybı reel piyasa şartlarına göre (aynı marka ve modelde, aynı yaşta ve benzer kilometredeki kazalı ve kazasız araçların piyasa değerleri karşılaştırılır) belirlenmektedir.
5. Değer Kaybı Hesaplamasında Yaşanan Sorunlar
Değer kaybı hesaplamasında bazı sorunlar ortaya çıkabilir. Örneğin:
- Eksper Raporlarındaki Farklılıklar: Farklı eksperler aynı araç için farklı değer kaybı hesaplamaları yapabilir. Bu durum, anlaşmazlıklara yol açabilir.
- Hatalı Hesaplamalar: Kullanılan formüllerde yapılan hatalar veya eksik bilgiyle yapılan hesaplamalar, tazminatın adil bir şekilde belirlenmesini engelleyebilir.
Sonuç
Değer kaybı hesaplaması, birçok faktörün dikkate alındığı ve karmaşık formüllerin kullanıldığı bir süreçtir. Doğru hesaplama yapıldığından emin olmak için profesyonel destek almak ve sigorta şirketlerinin sunduğu değerleri dikkatle incelemek önemlidir. Kendi hakkınızı korumak için süreci takip etmeli ve gerektiğinde itiraz hakkınızı kullanmalısınız.
